De bedoeling van dit topic is om tot een lijst van neoliberale sprookjes te komen. Een lijst van valse voorstellingen en eigenlijk misleidende begrippen en duidingen die vaak kritiekloos worden overgenomen en zo het gewenste effect sorteren, nl. het overnemen van het neoliberale denkraam. Vaak klinken ze logisch, of vinden we ze vanzelfsprekend, maar blijken ze bij nadere beschouwing onjuist of compleet onzinnig.
Zo hoop ik dat we op een paar weken tijd een tamelijk volledige lijst hebben van de belangrijkste neoliberale sprookjes die worden geloofd.
Daartoe de volgende praktische richtlijnen voor dit topic:
- Probeer het sprookje helder en bondig te formuleren, en vertel erbij wat er niet aan klopt.
- Het sprookjesgehalte en waarheidsgehalte staat uiteraard ter discussie, het is juist de bedoeling dat via discussie een sprookje als zodanig wordt geidentificeerd. Waarheden horen niet in de lijst.
- Voor overzichtelijkheid, onderscheid het nieuw ingebrachte sprookje van discussie, en aangezien het een lijst wordt, nummer het in volgorde van inbreng.
-Illustreren met afbeeldingen en cartoons mag, maar vergeet niet het sprookje zelf helder neer te zetten.
- Neoliberalen, zelfverklaarde libertariërs, libertijnen en andere onrijpe geesten zijn uiteraard welkom om een bijdrage te leveren. Maar het gaat wel om een bijdrage aan die lijst of de zuiverheid daarvan te leveren, niet om de zoektocht naar je eigen identiteit.
- Het gaat zowel om nationale als om internationale sprookjes.
- Een artikel of citaat van iemand met daarin of gebaseerd op zo'n sprookje is welkom, maar vertel wel even hoe het sprookje volgens jou luidt.
Ik begin met de eerste 5, maar reken erop dat dit minder dan 10% is van de uiteindelijke lijst en ik weet er zelf ook alvast meer. De nummering is niet in volgorde van belangrijkheid, ook de kleine leugentjes tellen.
Neoliberale sprookjes:
No1: Welvaart = Economie = economische groei = groei BNP
"Het gaat goed met onze economie" betekent meestal dat de economie flink groeit. Economie is echter veel meer, economie gaat over alles wat schaars is. Vrije tijd bijvoorbeeld, of zekerheid, als het BNP groeit maar iedereen zich het schompes werkt dan kun je afvragen of de welvaart erop vooruit gaat. Neoliberalen willen dat we allemaal harder werken voor hun geld, dus dat idee willen ze graag verdringen. Het is geen onschuldige afkorting.
No 2: Bedrijven doen iets altijd efficiënter dan dat een overheid dat kan en daarom moet er geprivatiseerd worden.
Onzin, bedrijven hebben over het algemeen een sterkere prikkel om efficiënt te werken dan overheidsinstellingen. Maar bedrijven zijn slechts efficiënt in één ding en dat is geld verdienen. Of ze dan daarmee ook efficiënt zijn in die voormalig overheidstaak is een hele andere vraag, en als het zo is dan is dat tamelijk toevallig. Zo is de drinkwatervoorziening door overheden veel efficienter dan die door Spa, Sourcy en Evian, maar die zijn dan ook efficient in het verdienen van geld en de drinkwatervoorziening is hun doel helemaal niet. De papierwinkel waarmee zorgverzekeraars ons, zichzelf en zorgverleners opzadelen kan bezwaarlijk efficiënt genoemd worden en kan gemist worden als er geen geld verdiend hoefde te worden aan de zorg.
No 3: Het is belangrijk wat de beurskoersen doen.
Nee, dat is het niet. We krijgen dagelijks het beursnieuws opgelepeld alsof het dat wel is, maar er zijn nog maar heel weinig mensen die weten wat een aandeel is. Je legt geld in zodat er een onderneming gestart kan worden, en die gaat dan winst opleveren en daar krijg je een deel van, dividend heet dat. Dat aandeel kun je dan verkopen als je geen geduld hebt om op dat dividend te wachten. De koers anticipeert op toekomstig dividend. Maar hoe vaak dat aandeel ook van hand tot hand gaat, het bedrijf heeft zijn geld van de eerste aandeelhouder gekregen en dat was het dan. Voor wat het bedrijf produceert en voor hoeveel die dat verkoopt is het niet van belang, het is alleen van belang voor de handelaars zelf.
Het is net zo min belangrijk als een thermometer belangrijk is voor de kamertemperatuur of de weddenschappen voor het verloop van een paardenrace. Alleen als een onderneming nieuw kapitaal wil ophalen voor investeringen is het belangrijk. Doen alsof het belangrijk is en het daar gebeurt is zelfpromotie van een clubje mensen die zelf totaal geen bijdrage leveren aan de welvaartsgroei en alleen maar profiteren van andermans inspanningen daartoe.
No 4: Er is een tegenstelling tussen de overheid die van alles wil regelen en de vrije markt die gewoon zijn gang moet en wil gaan.
Dat is een valse tegenstelling. De vrije markt hangt van overheidsingrepen aan elkaar. Zo regelt de overheid bijvoorbeeld ook dat aandeelhouders van banken niet aansprakelijk zijn voor de schulden die zo'n bank maakt. Als ze dat wel zouden zijn dan hadden banken geen staatssteun hoeven hebben, maar waren er veel deurwaarders bij aandeelhouders thuis langsgekomen, en bovendien waren die banken dan veel voorzichtiger geweest.
No 5. Een groeiende en grote financiele sector is goed voor de economie.
Nee, de financiele sector heeft een functie en dat is de allocatie van kapitaal. Zorgen dat geld van mensen die over hebben terecht komt bij mensen die tekort hebben. Die bemiddeling mag wat kosten, maar rechtvaardigt geen miljardenindustrie. De financiele sector kan immers zelf niet bijdragen aan de welvaartsgroei anders dan door arbeid van het nodige kapitaal voorzien zodat de arbeidsproductiviteit omhoog gaat.
Het geld wat er door financiele dienstverleners verdiend wordt moet uitiendelijk opgebracht worden met werk buiten die sector. De financiele sector is een dikke vette parasiet geworden die ons met enthousiasme kan uitvreten omdat we hem niet wegkrijgen. Alleen maar omdat we niet zonder de allocatie van kapitaal kunnen moeten we hen toestaan veel meer af te romen dan een eerlijke vergoeding voor hun dienst bestaande in kapitaalallocatie.
Er zijn er nog veel meer, en ik ben zelf ook nog lang niet klaar. Game on.
Zo hoop ik dat we op een paar weken tijd een tamelijk volledige lijst hebben van de belangrijkste neoliberale sprookjes die worden geloofd.
Daartoe de volgende praktische richtlijnen voor dit topic:
- Probeer het sprookje helder en bondig te formuleren, en vertel erbij wat er niet aan klopt.
- Het sprookjesgehalte en waarheidsgehalte staat uiteraard ter discussie, het is juist de bedoeling dat via discussie een sprookje als zodanig wordt geidentificeerd. Waarheden horen niet in de lijst.
- Voor overzichtelijkheid, onderscheid het nieuw ingebrachte sprookje van discussie, en aangezien het een lijst wordt, nummer het in volgorde van inbreng.
-Illustreren met afbeeldingen en cartoons mag, maar vergeet niet het sprookje zelf helder neer te zetten.
- Neoliberalen, zelfverklaarde libertariërs, libertijnen en andere onrijpe geesten zijn uiteraard welkom om een bijdrage te leveren. Maar het gaat wel om een bijdrage aan die lijst of de zuiverheid daarvan te leveren, niet om de zoektocht naar je eigen identiteit.
- Het gaat zowel om nationale als om internationale sprookjes.
- Een artikel of citaat van iemand met daarin of gebaseerd op zo'n sprookje is welkom, maar vertel wel even hoe het sprookje volgens jou luidt.
Ik begin met de eerste 5, maar reken erop dat dit minder dan 10% is van de uiteindelijke lijst en ik weet er zelf ook alvast meer. De nummering is niet in volgorde van belangrijkheid, ook de kleine leugentjes tellen.
Neoliberale sprookjes:
No1: Welvaart = Economie = economische groei = groei BNP
"Het gaat goed met onze economie" betekent meestal dat de economie flink groeit. Economie is echter veel meer, economie gaat over alles wat schaars is. Vrije tijd bijvoorbeeld, of zekerheid, als het BNP groeit maar iedereen zich het schompes werkt dan kun je afvragen of de welvaart erop vooruit gaat. Neoliberalen willen dat we allemaal harder werken voor hun geld, dus dat idee willen ze graag verdringen. Het is geen onschuldige afkorting.
No 2: Bedrijven doen iets altijd efficiënter dan dat een overheid dat kan en daarom moet er geprivatiseerd worden.
Onzin, bedrijven hebben over het algemeen een sterkere prikkel om efficiënt te werken dan overheidsinstellingen. Maar bedrijven zijn slechts efficiënt in één ding en dat is geld verdienen. Of ze dan daarmee ook efficiënt zijn in die voormalig overheidstaak is een hele andere vraag, en als het zo is dan is dat tamelijk toevallig. Zo is de drinkwatervoorziening door overheden veel efficienter dan die door Spa, Sourcy en Evian, maar die zijn dan ook efficient in het verdienen van geld en de drinkwatervoorziening is hun doel helemaal niet. De papierwinkel waarmee zorgverzekeraars ons, zichzelf en zorgverleners opzadelen kan bezwaarlijk efficiënt genoemd worden en kan gemist worden als er geen geld verdiend hoefde te worden aan de zorg.
No 3: Het is belangrijk wat de beurskoersen doen.
Nee, dat is het niet. We krijgen dagelijks het beursnieuws opgelepeld alsof het dat wel is, maar er zijn nog maar heel weinig mensen die weten wat een aandeel is. Je legt geld in zodat er een onderneming gestart kan worden, en die gaat dan winst opleveren en daar krijg je een deel van, dividend heet dat. Dat aandeel kun je dan verkopen als je geen geduld hebt om op dat dividend te wachten. De koers anticipeert op toekomstig dividend. Maar hoe vaak dat aandeel ook van hand tot hand gaat, het bedrijf heeft zijn geld van de eerste aandeelhouder gekregen en dat was het dan. Voor wat het bedrijf produceert en voor hoeveel die dat verkoopt is het niet van belang, het is alleen van belang voor de handelaars zelf.
Het is net zo min belangrijk als een thermometer belangrijk is voor de kamertemperatuur of de weddenschappen voor het verloop van een paardenrace. Alleen als een onderneming nieuw kapitaal wil ophalen voor investeringen is het belangrijk. Doen alsof het belangrijk is en het daar gebeurt is zelfpromotie van een clubje mensen die zelf totaal geen bijdrage leveren aan de welvaartsgroei en alleen maar profiteren van andermans inspanningen daartoe.
No 4: Er is een tegenstelling tussen de overheid die van alles wil regelen en de vrije markt die gewoon zijn gang moet en wil gaan.
Dat is een valse tegenstelling. De vrije markt hangt van overheidsingrepen aan elkaar. Zo regelt de overheid bijvoorbeeld ook dat aandeelhouders van banken niet aansprakelijk zijn voor de schulden die zo'n bank maakt. Als ze dat wel zouden zijn dan hadden banken geen staatssteun hoeven hebben, maar waren er veel deurwaarders bij aandeelhouders thuis langsgekomen, en bovendien waren die banken dan veel voorzichtiger geweest.
No 5. Een groeiende en grote financiele sector is goed voor de economie.
Nee, de financiele sector heeft een functie en dat is de allocatie van kapitaal. Zorgen dat geld van mensen die over hebben terecht komt bij mensen die tekort hebben. Die bemiddeling mag wat kosten, maar rechtvaardigt geen miljardenindustrie. De financiele sector kan immers zelf niet bijdragen aan de welvaartsgroei anders dan door arbeid van het nodige kapitaal voorzien zodat de arbeidsproductiviteit omhoog gaat.
Het geld wat er door financiele dienstverleners verdiend wordt moet uitiendelijk opgebracht worden met werk buiten die sector. De financiele sector is een dikke vette parasiet geworden die ons met enthousiasme kan uitvreten omdat we hem niet wegkrijgen. Alleen maar omdat we niet zonder de allocatie van kapitaal kunnen moeten we hen toestaan veel meer af te romen dan een eerlijke vergoeding voor hun dienst bestaande in kapitaalallocatie.
Er zijn er nog veel meer, en ik ben zelf ook nog lang niet klaar. Game on.