In de meeste opiniestukken over het hoofddoekenverbod eigenlijk het verbod op alle levensbeschouwelijke tekens staan vrijzinnigen tegenover gelovigen. Maar de neutraliteit van de overheid is niet noodzakelijk een atheïstisch project. Wie dat denkt toont precies de onmogelijkheid om buiten de religie te treden: neutraliteit wordt dan niet-godsdienst, alsof neutraliteit meteen impliceert dat elke burger atheïst moet worden. Dat is volgens mij niet de betekenis van een seculiere staat. Seculier wil zeggen dat je je als burger niet in eerste instantie vanuit een geloof bepaalt. Eerst ben je lid van een gemeenschap, dan pas gelovige, van welk (niet-)geloof ook.
Eeuwenlange godsdienstconflicten hebben ons namelijk geleerd dat wie zijn gelovige identiteit eerst plaatst, in conflict komt met anderen. Je kan dus een politiek project aanhangen vanuit je geloof. Geen enkel probleem. Je kan streven naar solidariteit, bijvoorbeeld, op basis van de christelijke boodschap van naastenliefde. Maar je solidariteit richt je niet alleen op andere christenen (katholieken, protestanten of wie dan ook). Neen, solidair ben je met je medemens als burger, niet alleen met geloofsgenoten. Vandaar dat ons sociaal systeem, om maar iets te noemen, niet berust op vrijwillige schenkingen aan wie je uitkiest. Neen, je betaalt belastingen aan een neutrale overheid, die neutraal herverdeelt, dit wil zeggen dat elke burger voordelen geniet onafhankelijk van zijn of haar geloof. Een seculiere staat veronderstelt dus niet dat mensen niet geloven. Ze mogen geloven wat ze willen.
In het verleden ging de strijd vooral tussen katholieken en vrijzinnigen. Uiteindelijk is een zekere neutraliteit van de overheid afgesproken. De wederzijdse afkeer tussen beide groepen flakkert in sommige opiniestukken weer op: sommige katholieken voelen afkeer voor strijdvaardige vrijzinnigen, die ze sectair vinden. Sommige vrijzinnigen vinden gelovigen dan weer reactionair. Maar eigenlijk doet die vroegere tegenstelling er niet meer toe, aangezien beide groepen, de gelovigen én de ongelovigen, zich in eerste instantie burger verklaren. De vraag in onze multiculturele samenleving is dan: kunnen we nog van mensen vragen dat ze zich in eerste instantie burger voelen van een samenleving? Of willen ze zich in eerste instantie, altijd en overal, als gelovige manifesteren?
Aanvaarden alle inwoners van dit land de grondwet, of de democratisch gestemde wet, als grond van het recht, of willen ze in eerste instantie de woorden van een profeet als basis van de wet aanvaarden? Dat is de kernvraag van een seculiere staat. Gelijkheid voor iedereen betekent dan niet in eerste instantie dat ieder het recht heeft zelf de basis van zijn recht te kiezen. Onvermijdelijk kiezen sommigen dan voor één of ander boek met Goddelijke revelaties: helaas interpreteren sommigen godsdienstvrijheid als de vrijheid om de bron van recht te kiezen. Maar dan verlaten ze onherroepelijk het pad van de Verlichting: niet God, maar alleen de mens creëert de geldende wet in de samenleving. En in die samenleving, aldus Verlichtingsdenkers, ben je in eerste instantie jawel burger, niet atheïst, katholiek, moslim of boeddhist. Los van hoofddoeken aan loketten en aanverwante themas, is dit de fundamentele vraag.
Neutraliteit hoe je die ook invult is geen luxe, geen dogma of geen sectair atheïstisch programma. Het is de beste garantie op een vreedzame samenleving, waarin conflicten tussen (on)gelovigen zoveel mogelijk worden vermeden.
De auteur is filosofe en schreef het boek Door Spinozas lens
Tinneke Beeckman
Links
http://tinnekebeeckman.com/
Bron: politics.be
Eeuwenlange godsdienstconflicten hebben ons namelijk geleerd dat wie zijn gelovige identiteit eerst plaatst, in conflict komt met anderen. Je kan dus een politiek project aanhangen vanuit je geloof. Geen enkel probleem. Je kan streven naar solidariteit, bijvoorbeeld, op basis van de christelijke boodschap van naastenliefde. Maar je solidariteit richt je niet alleen op andere christenen (katholieken, protestanten of wie dan ook). Neen, solidair ben je met je medemens als burger, niet alleen met geloofsgenoten. Vandaar dat ons sociaal systeem, om maar iets te noemen, niet berust op vrijwillige schenkingen aan wie je uitkiest. Neen, je betaalt belastingen aan een neutrale overheid, die neutraal herverdeelt, dit wil zeggen dat elke burger voordelen geniet onafhankelijk van zijn of haar geloof. Een seculiere staat veronderstelt dus niet dat mensen niet geloven. Ze mogen geloven wat ze willen.
In het verleden ging de strijd vooral tussen katholieken en vrijzinnigen. Uiteindelijk is een zekere neutraliteit van de overheid afgesproken. De wederzijdse afkeer tussen beide groepen flakkert in sommige opiniestukken weer op: sommige katholieken voelen afkeer voor strijdvaardige vrijzinnigen, die ze sectair vinden. Sommige vrijzinnigen vinden gelovigen dan weer reactionair. Maar eigenlijk doet die vroegere tegenstelling er niet meer toe, aangezien beide groepen, de gelovigen én de ongelovigen, zich in eerste instantie burger verklaren. De vraag in onze multiculturele samenleving is dan: kunnen we nog van mensen vragen dat ze zich in eerste instantie burger voelen van een samenleving? Of willen ze zich in eerste instantie, altijd en overal, als gelovige manifesteren?
Aanvaarden alle inwoners van dit land de grondwet, of de democratisch gestemde wet, als grond van het recht, of willen ze in eerste instantie de woorden van een profeet als basis van de wet aanvaarden? Dat is de kernvraag van een seculiere staat. Gelijkheid voor iedereen betekent dan niet in eerste instantie dat ieder het recht heeft zelf de basis van zijn recht te kiezen. Onvermijdelijk kiezen sommigen dan voor één of ander boek met Goddelijke revelaties: helaas interpreteren sommigen godsdienstvrijheid als de vrijheid om de bron van recht te kiezen. Maar dan verlaten ze onherroepelijk het pad van de Verlichting: niet God, maar alleen de mens creëert de geldende wet in de samenleving. En in die samenleving, aldus Verlichtingsdenkers, ben je in eerste instantie jawel burger, niet atheïst, katholiek, moslim of boeddhist. Los van hoofddoeken aan loketten en aanverwante themas, is dit de fundamentele vraag.
Neutraliteit hoe je die ook invult is geen luxe, geen dogma of geen sectair atheïstisch programma. Het is de beste garantie op een vreedzame samenleving, waarin conflicten tussen (on)gelovigen zoveel mogelijk worden vermeden.
De auteur is filosofe en schreef het boek Door Spinozas lens
Tinneke Beeckman
Links
http://tinnekebeeckman.com/
Bron: politics.be