Zondag 24 november is het exact twintig jaar geleden dat in heel België scholieren de boeken dichtklapten en staakten. Tegen racisme. Peter Mertens, tegenwoordig voorzitter van de PVDA, zat in die tijd aan de unief en maakte die scholierenstaking van dichtbij mee. Door te zwijgen over racisme, wordt het probleem groter, zegt hij.
Wat was de aanleiding voor die scholierenstaking tegen racisme?
Peter Mertens. Het was toen exact twee jaar na Zwarte Zondag. Op 24 november 1991 haalden het Vlaams Blok, het Front National en nog een kleinere extreemrechtse partij samen 479.917 stemmen. Dat was een echte doorbraak, voornamelijk van het Vlaams Blok in het noorden van het land en dan in het bijzonder in Antwerpen. De dag na die verkiezingen in 1991 waren er spontane acties in tal van scholen en bedrijven.
Uit die beweging zijn twee initiatieven geboren: Hand in Hand tegen racisme en Objectief 479.917. Die laatste was een actie om evenveel handtekeningen op te halen voor gelijke rechten als extreemrechts stemmen had gehaald. Iedereen beweerde dat dat een onmogelijke opdracht was, maar in 1993 hadden al meer dan een miljoen mensen getekend en was er een massabeweging tegen racisme.
Op 24 november 1993, op de tweede verjaardag van Zwarte Zondag dus, waren er op honderden plaatsen in heel België acties tegen racisme. Die werden georganiseerd door jongeren van Objectief en van Hand in Hand, maar ook de Rode Jeugd (de toenmalige jongerenbeweging van de PVDA, n.v.d.r.) was daar zeer actief in. In grote steden, kleine steden, gemeenten... echt overal voerden de scholieren actie. Het was een van de laatste grote scholierenacties.
Maar ook op de universiteiten waren er massameetings en grote betogingen tegen racisme.
Werkte u zelf actief mee aan die acties?
Peter Mertens. Ik was in die tijd actief bij de studentenorganisatie van de PVDA. Er waren heel wat studenten van de universiteit van Gent, van de VUB, van de ULB... die gingen helpen in verschillende kleine steden en dorpen om de acties van de scholieren te ondersteunen. Ik ben toen zelf naar Oostende gegaan om mee de actie mee op touw te zetten. Eigenlijk werden al die scholierenacties in heel het land vanuit de studentenbeweging gecoördineerd.
Nadien is daar ook School zonder racisme uit voortgevloeid. Scholen waar 80% van de leerlingen zich uitsprak voor gelijke rechten, werden officieel School zonder racisme.
Wat zijn de verwezenlijkingen van die antiracistische beweging?
Peter Mertens. Ik zie twee belangrijke resultaten. Ten eerste, de bewustwording van een hele antiracistische generatie, dat is echt geen detail. Ten tweede is er het politieke resultaat. Door de beweging werd het voor iedereen duidelijk dat het Vlaams Blok echt een fascistische partij was. Die massabeweging zorgde ervoor dat de partij nooit kon deelnemen aan de macht, in tegenstelling tot Frankrijk, waar dat met het Front National wél gebeurd is.
Kunt u een parallel trekken met de situatie vandaag?
Peter Mertens. Op politiek vlak is de situatie vandaag nog moeilijker dan toen, omdat je nu de crisis hebt die enorm doorweegt. De tegenstellingen worden groter. In Europa is er opnieuw een klimaat waarin het heel verleidelijk wordt om een zondebok te zoeken. Misschien nog verleidelijker dan in 1993. De politiek-economische situatie is anders, maar de noodzaak van een nieuwe massabeweging tegen racisme en meteen ook tegen het falende anticrisisbeleid, want ik denk niet dat je die twee van elkaar kunt scheiden is enorm groot.
Het racisme is in elk geval niet verminderd sinds toen, hè. Dat is ook een realiteit. Daar moeten we ons geen illusies over maken. Op veel punten is het racisme zelfs toegenomen. Het heeft misschien een andere vorm aangenomen: islamofobie, discriminatie op de arbeidsmarkt...
Mijn collega in de Antwerpse gemeenteraad, Mohamed Chebaa, deed vorige week een prachtige interventie over dat thema. Over hoe discriminatie op de werkvloer absoluut blijft bestaan, over de schrijnende achterstelling op de woningmarkt, over politiecontroles die bepaalde bevolkingsgroepen viseren... De interventie van Mohamed staat op onze website, je moet ze echt eens lezen.
Antwerps schepen Homans (N-VA) noemde racisme een relatief begrip dat vandaag vooral als excuus voor mislukking wordt gebruikt.
Peter Mertens. (schudt het hoofd) Homans vindt het probleem overroepen. Ze meent dat je het probleem alleen maar vergroot door erover te praten, terwijl het tegendeel waar is. Het is zoals de mensen die in het begin van de 20ste eeuw meenden dat het probleem van het antisemitisme overdreven werd. Vandaag zien we precies hetzelfde. Eén ding is zeker: door het niet bespreekbaar te maken, maken we het probleem groter. Dus laten we dringend maatregelen nemen om discriminatie op de arbeidsmarkt en op de woningmarkt tegen te gaan, om de diversiteit in onze samenleving echt te aanvaarden en om met interculturaliteit om te leren gaan.
Wat nu wel nieuw is, is dat er vanuit de jeugd in de steden, van onderuit, een dynamiek op gang komt. Meer dan in de jaren 90
U zei al dat de situatie niet verbeterd is. Moet er opnieuw zon actie komen als twintig jaar geleden?
Peter Mertens. Er is al van alles aan het broeien tegen discriminatie, racisme en xenofobie. Wat nu wel nieuw is, is dat er vanuit de jeugd in de steden, van onderuit, een dynamiek op gang komt. Meer dan in de jaren 90. De jonge generatie in de steden is heel divers. Er ís al een heel grote interculturaliteit in de stedelijke scholen. Die jongeren laten van zich horen, en dat is echt wel positief.
Op 1 mei dit jaar was er bijvoorbeeld een groot volksfeest. In de voormiddag was er in Antwerpen de grote 1 meistoet, maar in de namiddag was er in Borgerhout het feest van de diversiteit en de gelijkheid. Dat was fantastisch. Daar heb je echt die fusie van de jongeren van Borgerhout, vakbondsmensen, progressieven Dat soort bewegingen is nieuw. En dat moet nog verder ontwikkeld worden, maar dat is zich wel aan het opbouwen.
http://www.pvda.be/nieuws/artikel/20...n-racisme.html
Wat was de aanleiding voor die scholierenstaking tegen racisme?
Peter Mertens. Het was toen exact twee jaar na Zwarte Zondag. Op 24 november 1991 haalden het Vlaams Blok, het Front National en nog een kleinere extreemrechtse partij samen 479.917 stemmen. Dat was een echte doorbraak, voornamelijk van het Vlaams Blok in het noorden van het land en dan in het bijzonder in Antwerpen. De dag na die verkiezingen in 1991 waren er spontane acties in tal van scholen en bedrijven.
Uit die beweging zijn twee initiatieven geboren: Hand in Hand tegen racisme en Objectief 479.917. Die laatste was een actie om evenveel handtekeningen op te halen voor gelijke rechten als extreemrechts stemmen had gehaald. Iedereen beweerde dat dat een onmogelijke opdracht was, maar in 1993 hadden al meer dan een miljoen mensen getekend en was er een massabeweging tegen racisme.
Op 24 november 1993, op de tweede verjaardag van Zwarte Zondag dus, waren er op honderden plaatsen in heel België acties tegen racisme. Die werden georganiseerd door jongeren van Objectief en van Hand in Hand, maar ook de Rode Jeugd (de toenmalige jongerenbeweging van de PVDA, n.v.d.r.) was daar zeer actief in. In grote steden, kleine steden, gemeenten... echt overal voerden de scholieren actie. Het was een van de laatste grote scholierenacties.
Maar ook op de universiteiten waren er massameetings en grote betogingen tegen racisme.
Werkte u zelf actief mee aan die acties?
Peter Mertens. Ik was in die tijd actief bij de studentenorganisatie van de PVDA. Er waren heel wat studenten van de universiteit van Gent, van de VUB, van de ULB... die gingen helpen in verschillende kleine steden en dorpen om de acties van de scholieren te ondersteunen. Ik ben toen zelf naar Oostende gegaan om mee de actie mee op touw te zetten. Eigenlijk werden al die scholierenacties in heel het land vanuit de studentenbeweging gecoördineerd.
Nadien is daar ook School zonder racisme uit voortgevloeid. Scholen waar 80% van de leerlingen zich uitsprak voor gelijke rechten, werden officieel School zonder racisme.
Wat zijn de verwezenlijkingen van die antiracistische beweging?
Peter Mertens. Ik zie twee belangrijke resultaten. Ten eerste, de bewustwording van een hele antiracistische generatie, dat is echt geen detail. Ten tweede is er het politieke resultaat. Door de beweging werd het voor iedereen duidelijk dat het Vlaams Blok echt een fascistische partij was. Die massabeweging zorgde ervoor dat de partij nooit kon deelnemen aan de macht, in tegenstelling tot Frankrijk, waar dat met het Front National wél gebeurd is.
Kunt u een parallel trekken met de situatie vandaag?
Peter Mertens. Op politiek vlak is de situatie vandaag nog moeilijker dan toen, omdat je nu de crisis hebt die enorm doorweegt. De tegenstellingen worden groter. In Europa is er opnieuw een klimaat waarin het heel verleidelijk wordt om een zondebok te zoeken. Misschien nog verleidelijker dan in 1993. De politiek-economische situatie is anders, maar de noodzaak van een nieuwe massabeweging tegen racisme en meteen ook tegen het falende anticrisisbeleid, want ik denk niet dat je die twee van elkaar kunt scheiden is enorm groot.
Het racisme is in elk geval niet verminderd sinds toen, hè. Dat is ook een realiteit. Daar moeten we ons geen illusies over maken. Op veel punten is het racisme zelfs toegenomen. Het heeft misschien een andere vorm aangenomen: islamofobie, discriminatie op de arbeidsmarkt...
Mijn collega in de Antwerpse gemeenteraad, Mohamed Chebaa, deed vorige week een prachtige interventie over dat thema. Over hoe discriminatie op de werkvloer absoluut blijft bestaan, over de schrijnende achterstelling op de woningmarkt, over politiecontroles die bepaalde bevolkingsgroepen viseren... De interventie van Mohamed staat op onze website, je moet ze echt eens lezen.
Antwerps schepen Homans (N-VA) noemde racisme een relatief begrip dat vandaag vooral als excuus voor mislukking wordt gebruikt.
Peter Mertens. (schudt het hoofd) Homans vindt het probleem overroepen. Ze meent dat je het probleem alleen maar vergroot door erover te praten, terwijl het tegendeel waar is. Het is zoals de mensen die in het begin van de 20ste eeuw meenden dat het probleem van het antisemitisme overdreven werd. Vandaag zien we precies hetzelfde. Eén ding is zeker: door het niet bespreekbaar te maken, maken we het probleem groter. Dus laten we dringend maatregelen nemen om discriminatie op de arbeidsmarkt en op de woningmarkt tegen te gaan, om de diversiteit in onze samenleving echt te aanvaarden en om met interculturaliteit om te leren gaan.
Wat nu wel nieuw is, is dat er vanuit de jeugd in de steden, van onderuit, een dynamiek op gang komt. Meer dan in de jaren 90
U zei al dat de situatie niet verbeterd is. Moet er opnieuw zon actie komen als twintig jaar geleden?
Peter Mertens. Er is al van alles aan het broeien tegen discriminatie, racisme en xenofobie. Wat nu wel nieuw is, is dat er vanuit de jeugd in de steden, van onderuit, een dynamiek op gang komt. Meer dan in de jaren 90. De jonge generatie in de steden is heel divers. Er ís al een heel grote interculturaliteit in de stedelijke scholen. Die jongeren laten van zich horen, en dat is echt wel positief.
Op 1 mei dit jaar was er bijvoorbeeld een groot volksfeest. In de voormiddag was er in Antwerpen de grote 1 meistoet, maar in de namiddag was er in Borgerhout het feest van de diversiteit en de gelijkheid. Dat was fantastisch. Daar heb je echt die fusie van de jongeren van Borgerhout, vakbondsmensen, progressieven Dat soort bewegingen is nieuw. En dat moet nog verder ontwikkeld worden, maar dat is zich wel aan het opbouwen.
http://www.pvda.be/nieuws/artikel/20...n-racisme.html