Wie een cataractoperatie wenst te ondergaan, probeert maar beter op voorhand zicht te krijgen op de prijs die hij daarvoor zal moeten betalen. Door een verschil in aangerekende supplementen kan de factuur voor zon ingreep in het ene ziekenhuis immers tot bijna 650 duurder uitvallen dan in het andere, ook voor wie niet voor een eenpersoonskamer kiest. Dat stellen de Socialistische Mutualiteiten en Test-Aankoop vast naar aanleiding van een grootschalig onderzoek dat ze samen voerden . Ook de vaak lange wachttijden voor een raadpleging in het ziekenhuis zijn een hindernis, evenals het gebrek aan informatie over het kostenplaatje.
Het onderzoek
Cataract of staar is een gevolg van het verouderingsproces. De enige oplossing is een operatie, waarbij de vertroebelde ooglens wordt vervangen door een implantaat. Een cataractoperatie is doorgaans niet dringend en kan dus perfect op voorhand worden gepland. De patiënt zou idealiter moeten kunnen vergelijken en kunnen kiezen voor een oogarts, een ziekenhuis of privékliniek met aanvaardbare prijzen. Test-Aankoop bracht in samenwerking met de Socialistische Mutualiteiten de tarieven in kaart en verifieerde of het voor de patiënt makkelijk is snel afspraken te maken en de nodige informatie te verzamelen. Daartoe nam de consumentenorganisatie telefonisch contact op met alle (campussen van) algemene ziekenhuizen in België en met 42 privépraktijken, en analyseerde ze alle websites. De Socialistische Mutualiteiten verzamelden de facturen van 27 526 cataractoperaties in dagopname met het oog op een tariefvergelijking. Ook gingen zij na hoeveel de pre- en postoperatieve onderzoeken en consultaties kostten.
Ziekenhuizen: grote prijsverschillen door supplementen
Welk ziekenhuis de patiënt kiest, blijkt doorslaggevend voor het totale kostenplaatje van de cataractingreep. In Kliniek Sint-Jan in Brussel, kost een cataractoperatie voor een doorsneepatiënt in een gedeelde kamer het meest: bijna 650 meer aan supplementen dan in het goedkoopste ziekenhuis. Deze meerprijs is volledig ten laste van de patiënt zelf, boven op het remgeld dat hij natuurlijk ook al moet betalen. Bovendien gaat het dan nog niet over eenpersoonskamers, want die zijn nog duurder, met supplementen tot meer dan 1 500 in het ziekenhuis Edith Cavell (Brussel). Aan het nut van zon eenpersoonskamer kan trouwens worden getwijfeld: in het geval van een cataractoperatie verblijft de patiënt immers maar enkele uren in het ziekenhuis. In vele ziekenhuizen zijn er daarom zelfs geen cataractingrepen te vinden waarbij de patiënt in een eenpersoonskamer verblijft. Toch zijn er een 20-tal ziekenhuizen waar er nog patiënten zijn die een eenpersoonskamer krijgen voorgesteld en daardoor een gepeperde rekening gepresenteerd krijgen.
Ook de locatie van het ziekenhuis speelt een rol. Vooral in Brussel zijn de tarieven hoog, met name omdat de supplementen er de pan uitrijzen. Het zijn dan voornamelijk de ereloonsupplementen die erg hoog kunnen oplopen. Sommige ziekenhuizen vallen ook op door hoge materiaalsupplementen, te wijten aan het gebruik van multifocale lenzen. Dit soort lenzen wordt niet vergoed door de ziekteverzekering. De kosten ervan lopen al snel op tot ongeveer 1 000, volledig ten laste van de patiënt.
Naast de kosten voor de ingreep zelf, zijn er ook de kosten voor de pre- en postoperatieve onderzoeken en raadplegingen. De nauwkeurige kosten voor de patiënt zijn hiervoor moeilijk te berekenen. De raadplegingen vinden immers vaak plaats in het privékabinet van de oogarts, die zelden het aangerekende bedrag invult op het getuigschrift.
Lange wachttijden en dreigende dualisering van de zorg
Ook wachttijden maken dat medische zorg niet altijd even toegankelijk is. Het duurt vaak erg lang vooraleer een patiënt in het ziekenhuis een afspraak kan bemachtigen met een oogarts in het kader van een cataractoperatie. In sommige ziekenhuizen wordt het tekort aan oogartsen voelbaar. Vele artsen vloeien immers af naar de privésector, waar meer te verdienen valt. In 10 % van de ziekenhuizen wordt men trouwens onmiddellijk doorverwezen naar een privépraktijk.
Het onderzoek van Test-Aankoop maakte duidelijk dat de wachttijd voor een eerste consultatie gemiddeld 61 dagen bedraagt, met grote verschillen tussen de regios en provincies. In een kwart van de ziekenhuizen moest men drie maanden of langer wachten. Daarnaast is er ook een nijpend tekort aan oogartsen die de RIZIV-tarieven hanteren: minder dan de helft is geconventioneerd. In nog geen 15 % van de ziekenhuizen kan men een afspraak krijgen binnen de 30 dagen bij een (volledig of deels) geconventioneerde oogarts.
In de privésector waren de wachttijden een pak korter: daar beliep de gemiddelde wachttijd 29 dagen. Dat doet vrezen voor een gezondheidszorg met twee snelheden, waarbij de duurdere commerciële sector de klassieke ziekenhuissetting voorbijholt.
Onvoldoende informatie voor een prijsbewuste keuze
Bovendien bleek het opvallend moeilijk om te achterhalen of oogartsen al dan niet geconventioneerd waren. De onthaalbedienden in het ziekenhuis, hét aanspreekpunt van de patiënt bij het maken van een afspraak, bleef ons één op de tien keer het antwoord schuldig. Bovendien is het geen betrouwbare informatiebron: in 28 % van de gevallen verzekerde men dat de oogarts wel degelijk de RIZIV-tarieven respecteert, terwijl deze in realiteit niet-geconventioneerd was. Ook de websites bleken vaak geen grote hulp. Amper één op de vijf van de websites van de ziekenhuizen kwijten zich goed tot zeer goed van hun taak om de potentiële patiënt te informeren. Het ging uitsluitend om sites van Vlaamse ziekenhuizen. De ideale informatie over de prijs van de ingreep is slechts zelden te vinden. Op zes Vlaamse websites na gaf geen enkele een schatting van de kosten via zijn webadres.
Privéklinieken: artsen houden potjes gedekt
Patiënten kunnen sinds enkele jaren ook terecht bij een gespecialiseerde oogkliniek voor een cataractingreep. Deze privéklinieken moeten zich niet eens registreren en de overheid, noch de ziekenfondsen hebben een goed zicht op de tarieven die aan de patiënt worden aangerekend. Daarom werd een gezamenlijke bevraging van patiënten georganiseerd. Dit is de enige methode om hierop echt zicht te krijgen. Het Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid stak echter stokken in de wielen. Er mocht niet gevraagd worden naar de naam van de gespecialiseerde oogkliniek omdat het in deze kleine praktijken mogelijk zou zijn deze of gene oogarts te identificeren. Met andere woorden, er kon geen enkele privékliniek worden opgenomen in het overzicht, onder het mom van het recht op privacy van de oogartsen. Volgens Test-Aankoop wordt hiermee duidelijk aangetoond dat de onevenwichtige samenstelling van dit Sectoraal Comité, met vertegenwoordiging van artsen maar geen vertegenwoordiging van de patiënt, een beslissing in functie van het maatschappelijk belang in de weg staat.
Test-Aankoop en de Socialistische Mutualiteiten vragen
Ereloonsupplementen voor dagopnames moeten snel worden afgeschaft in navolging van de supplementen voor gedeelde kamers in klassieke opname.
De patiënt heeft nood aan duidelijke informatie over de tarieven, de supplementen en het statuut van de arts. De ziekenhuizen moeten hier beter over communiceren via hun onthaalbediendes en hun website.
De overheid moet een nieuw kader ontwikkelen voor privéklinieken, zodat deze worden geregistreerd en gecontroleerd, en er aan de patiënt tariefzekerheid wordt geboden.
Er zijn tot slot dringende maatregelen nodig voor het nijpende tekort aan (geconventioneerde) oogartsen in algemene ziekenhuizen.
De tarieven van ziekenhuizen online vergelijken
Zowel de Socialistische Mutualiteiten als Test-Aankoop publiceren op hun website een uitgebreide tabel met de prijzen van een cataractingreep in alle algemene ziekenhuizen in België.
www.socmut.be
www.testaankoop.be/cataract
Contact
Martine Van Hecke
Ivo Mechels
Bron: politics.be
Het onderzoek
Cataract of staar is een gevolg van het verouderingsproces. De enige oplossing is een operatie, waarbij de vertroebelde ooglens wordt vervangen door een implantaat. Een cataractoperatie is doorgaans niet dringend en kan dus perfect op voorhand worden gepland. De patiënt zou idealiter moeten kunnen vergelijken en kunnen kiezen voor een oogarts, een ziekenhuis of privékliniek met aanvaardbare prijzen. Test-Aankoop bracht in samenwerking met de Socialistische Mutualiteiten de tarieven in kaart en verifieerde of het voor de patiënt makkelijk is snel afspraken te maken en de nodige informatie te verzamelen. Daartoe nam de consumentenorganisatie telefonisch contact op met alle (campussen van) algemene ziekenhuizen in België en met 42 privépraktijken, en analyseerde ze alle websites. De Socialistische Mutualiteiten verzamelden de facturen van 27 526 cataractoperaties in dagopname met het oog op een tariefvergelijking. Ook gingen zij na hoeveel de pre- en postoperatieve onderzoeken en consultaties kostten.
Ziekenhuizen: grote prijsverschillen door supplementen
Welk ziekenhuis de patiënt kiest, blijkt doorslaggevend voor het totale kostenplaatje van de cataractingreep. In Kliniek Sint-Jan in Brussel, kost een cataractoperatie voor een doorsneepatiënt in een gedeelde kamer het meest: bijna 650 meer aan supplementen dan in het goedkoopste ziekenhuis. Deze meerprijs is volledig ten laste van de patiënt zelf, boven op het remgeld dat hij natuurlijk ook al moet betalen. Bovendien gaat het dan nog niet over eenpersoonskamers, want die zijn nog duurder, met supplementen tot meer dan 1 500 in het ziekenhuis Edith Cavell (Brussel). Aan het nut van zon eenpersoonskamer kan trouwens worden getwijfeld: in het geval van een cataractoperatie verblijft de patiënt immers maar enkele uren in het ziekenhuis. In vele ziekenhuizen zijn er daarom zelfs geen cataractingrepen te vinden waarbij de patiënt in een eenpersoonskamer verblijft. Toch zijn er een 20-tal ziekenhuizen waar er nog patiënten zijn die een eenpersoonskamer krijgen voorgesteld en daardoor een gepeperde rekening gepresenteerd krijgen.
Ook de locatie van het ziekenhuis speelt een rol. Vooral in Brussel zijn de tarieven hoog, met name omdat de supplementen er de pan uitrijzen. Het zijn dan voornamelijk de ereloonsupplementen die erg hoog kunnen oplopen. Sommige ziekenhuizen vallen ook op door hoge materiaalsupplementen, te wijten aan het gebruik van multifocale lenzen. Dit soort lenzen wordt niet vergoed door de ziekteverzekering. De kosten ervan lopen al snel op tot ongeveer 1 000, volledig ten laste van de patiënt.
Naast de kosten voor de ingreep zelf, zijn er ook de kosten voor de pre- en postoperatieve onderzoeken en raadplegingen. De nauwkeurige kosten voor de patiënt zijn hiervoor moeilijk te berekenen. De raadplegingen vinden immers vaak plaats in het privékabinet van de oogarts, die zelden het aangerekende bedrag invult op het getuigschrift.
Lange wachttijden en dreigende dualisering van de zorg
Ook wachttijden maken dat medische zorg niet altijd even toegankelijk is. Het duurt vaak erg lang vooraleer een patiënt in het ziekenhuis een afspraak kan bemachtigen met een oogarts in het kader van een cataractoperatie. In sommige ziekenhuizen wordt het tekort aan oogartsen voelbaar. Vele artsen vloeien immers af naar de privésector, waar meer te verdienen valt. In 10 % van de ziekenhuizen wordt men trouwens onmiddellijk doorverwezen naar een privépraktijk.
Het onderzoek van Test-Aankoop maakte duidelijk dat de wachttijd voor een eerste consultatie gemiddeld 61 dagen bedraagt, met grote verschillen tussen de regios en provincies. In een kwart van de ziekenhuizen moest men drie maanden of langer wachten. Daarnaast is er ook een nijpend tekort aan oogartsen die de RIZIV-tarieven hanteren: minder dan de helft is geconventioneerd. In nog geen 15 % van de ziekenhuizen kan men een afspraak krijgen binnen de 30 dagen bij een (volledig of deels) geconventioneerde oogarts.
In de privésector waren de wachttijden een pak korter: daar beliep de gemiddelde wachttijd 29 dagen. Dat doet vrezen voor een gezondheidszorg met twee snelheden, waarbij de duurdere commerciële sector de klassieke ziekenhuissetting voorbijholt.
Onvoldoende informatie voor een prijsbewuste keuze
Bovendien bleek het opvallend moeilijk om te achterhalen of oogartsen al dan niet geconventioneerd waren. De onthaalbedienden in het ziekenhuis, hét aanspreekpunt van de patiënt bij het maken van een afspraak, bleef ons één op de tien keer het antwoord schuldig. Bovendien is het geen betrouwbare informatiebron: in 28 % van de gevallen verzekerde men dat de oogarts wel degelijk de RIZIV-tarieven respecteert, terwijl deze in realiteit niet-geconventioneerd was. Ook de websites bleken vaak geen grote hulp. Amper één op de vijf van de websites van de ziekenhuizen kwijten zich goed tot zeer goed van hun taak om de potentiële patiënt te informeren. Het ging uitsluitend om sites van Vlaamse ziekenhuizen. De ideale informatie over de prijs van de ingreep is slechts zelden te vinden. Op zes Vlaamse websites na gaf geen enkele een schatting van de kosten via zijn webadres.
Privéklinieken: artsen houden potjes gedekt
Patiënten kunnen sinds enkele jaren ook terecht bij een gespecialiseerde oogkliniek voor een cataractingreep. Deze privéklinieken moeten zich niet eens registreren en de overheid, noch de ziekenfondsen hebben een goed zicht op de tarieven die aan de patiënt worden aangerekend. Daarom werd een gezamenlijke bevraging van patiënten georganiseerd. Dit is de enige methode om hierop echt zicht te krijgen. Het Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid stak echter stokken in de wielen. Er mocht niet gevraagd worden naar de naam van de gespecialiseerde oogkliniek omdat het in deze kleine praktijken mogelijk zou zijn deze of gene oogarts te identificeren. Met andere woorden, er kon geen enkele privékliniek worden opgenomen in het overzicht, onder het mom van het recht op privacy van de oogartsen. Volgens Test-Aankoop wordt hiermee duidelijk aangetoond dat de onevenwichtige samenstelling van dit Sectoraal Comité, met vertegenwoordiging van artsen maar geen vertegenwoordiging van de patiënt, een beslissing in functie van het maatschappelijk belang in de weg staat.
Test-Aankoop en de Socialistische Mutualiteiten vragen
Ereloonsupplementen voor dagopnames moeten snel worden afgeschaft in navolging van de supplementen voor gedeelde kamers in klassieke opname.
De patiënt heeft nood aan duidelijke informatie over de tarieven, de supplementen en het statuut van de arts. De ziekenhuizen moeten hier beter over communiceren via hun onthaalbediendes en hun website.
De overheid moet een nieuw kader ontwikkelen voor privéklinieken, zodat deze worden geregistreerd en gecontroleerd, en er aan de patiënt tariefzekerheid wordt geboden.
Er zijn tot slot dringende maatregelen nodig voor het nijpende tekort aan (geconventioneerde) oogartsen in algemene ziekenhuizen.
De tarieven van ziekenhuizen online vergelijken
Zowel de Socialistische Mutualiteiten als Test-Aankoop publiceren op hun website een uitgebreide tabel met de prijzen van een cataractingreep in alle algemene ziekenhuizen in België.
www.socmut.be
www.testaankoop.be/cataract
Contact
Martine Van Hecke
Ivo Mechels
Bron: politics.be