Citaat:
|
Zijn tegenstanders van de hoofddoek wel verdedigers van vrouwenrechten? Mensen die tegen de hoofddoek zijn, wijzen daarbij vaak op de vrouwonvriendelijke, onderdrukkende kanten van de hoofddoek. Uit nieuw sociaal-psychologisch onderzoek van de Université catholique de Louvain blijkt dat emancipatie en gelijke rechten in werkelijkheid niet zo heel hoog op het prioriteitenlijstje van tegenstanders staan. Is de hoofddoek een onding? Volgens veel niet-moslims wel. Om allerlei redenen. Een hoofddoek zou gevaarlijk kunnen zijn als je een bus rijdt. Het zou de communicatie belemmeren. Of de draagster zou met een hoofddoek laten zien dat ze niet wil integreren. Maar een van de vaakst gehoorde argumenten tegen de hoofddoek is wel dat het stukje stof een symbool van onderdrukking is. De hoofddoek zou de emancipatie, persoonlijke ontwikkeling en keuzevrijheid van moslimas in de weg staan. Onderzoekers aan de Université catholique de Louvain namen de proef op de som. Professor Saroglou en zijn collegas wilden weten hoe de gedachtewereld van de gemiddelde niet-islamitische hoofddoekhater en hoofddoekliefhebber eruit ziet. Zij verwachtten dat tegenstanders van de hoofddoek de waarden van emancipatie, keuzevrijheid en gelijke rechten hoog in het vaandel zouden hebben staan. Immers, als je zegt dat je tegen de hoofddoek bent omdat het vrouwen onderdrukt, zul je emancipatie, zelf-ontplooiing en gelijke rechten wel erg belangrijk vinden. Dat klinkt logisch. Toch? Mis. Uit het sociaal-psychologisch onderzoek blijkt dat tegenstanders dit soort waarden helemaal niet zo belangrijk vinden. De onderzoekers vonden eerder bewijs voor het tegenovergestelde: hoe belangrijker mensen emancipatie, autonomie en gelijkheid vonden, hoe positiever hun houding tegenover de hoofddoek. Daarmee lijkt het erop dat tegenstanders het emancipatie-argument gebruiken om te legitimeren wat ze om andere redenen vinden. Hoewel het tij de laatste jaren lijkt te keren, was het lange tijd niet sociaal wenselijk om te zeggen dat je tegen de hoofddoek bent omdat je moslims achterlijk, gevaarlijk of eng vindt. Zeggen dat je tegen de hoofddoek bent omdat dit vrouwen onderdrukt, klinkt een stuk toleranter. Zelfs Geert Wilders, die meestal lak heeft aan politiek correcte of sociaal wenselijke uitspraken, beargumenteerde zijn motie voor het boerka-verbod op deze manier. De boerka is vrouwonvriendelijk en eigenlijk middeleeuws. Dat vrouwen geheel onherkenbaar over straat gaan, is een belediging voor iedereen die gelooft in gelijke rechten, zei Wilders. Door het verbod te koppelen aan vrouwenrechten was de kans op kamerbrede steun een stuk groter. De onderzoekers vroegen in totaal 313 niet-islamitische Belgen om een enquête in te vullen. De deelnemers werden gevraagd naar hun houding ten opzichte van de hoofddoek, religie, buitenlanders en islamitische cultuur, en naar het belang dat ze hechten aan specifieke waarden (zoals traditie, zekerheid, macht, keuzevrijheid, gelijkheid en nieuwsgierigheid). De onderzoekers vonden dat subtiele vooroordelen, een anti-religieuze houding en waarde hechten aan zekerheid voorspellen of iemand problemen heeft met de hoofddoek. Dat is op zich natuurlijk niet zo heel verrassend. Maar met het onderzoek hebben ze ontkracht dat tegenstanders van de hoofddoek waarde hechten aan emancipatie en gelijke rechten. Het onderzoek is recent gepubliceerd in het International Journal of Intercultural Relations. Subtiele vooroordelen Als hoofddoekhaters emancipatie niet zo belangrijk vinden, wat hebben ze dan op de hoofddoek tegen? Subtiele vooroordelen verklaren de negatieve houding voor een belangrijke deel, zo vonden de onderzoekers. Vooroordelen werden getest met stellingen als Buitenlanders leren hun kinderen andere waarden en vaardigheden dan die nodig zijn om te slagen in België en De westerse beschaving is verder ontwikkeld dat de Arabisch-islamitische beschaving. Mensen die het eens waren met zulke stellingen, waren ook negatiever over de hoofddoek. Verder bleek dat iemands houding tegenover religie ook uitmaakt. Mensen die vinden dat geloof uiteindelijk niets meer is dan een veiligheidsnet voor menselijke angsten mensen die dus negatief zijn over welke religie dan ook keuren de hoofddoek veel vaker af. Dat klinkt logisch. Wel is het opvallend dat orthodoxe gelovigen (in het onderzoek meestal katholiek) niet afwijzend tegenover de hoofddoek stonden. Hoofddoektegenstanders vind je dus eerder onder atheïsten dan onder streng gelovigen. Volgens de onderzoekers zou dit kunnen verklaren waarom de hoofddoek juist in België en Frankrijk, die beide tot de meest geseculariseerde landen van Europa behoren, zo veel weerstand opwekt. Radicale anti-religieuze standpunten, in de mix met subtiele vooroordelen en een vleugje etnocentrisme. Dat blijkt het recept voor hoofddoekhaat. Emancipatie en vrouwenrechten komen er niet aan te pas. Vassilis Saroglou, Bahija Lamkaddem, Matthieu van Pachterbeke en Coralie Buxant. Host societys dislike of the Islamic veil: the role of subtle prejudice, values and religion. in International Journal of Intercultural Relations. http://www.kennislink.nl/publicaties...fddoekhaters-1 |